KVKK Açık Rıza Nedir, Unsurları Nelerdir?

Birçok Veri Sorumlusu sıfatını sahip olan gerçek kişi veya tüzel kişi temsilcileri, “KVKK çerçevesinde Açık Rıza Nedir?”  ve benzeri sorunun yanıtı için sitemizin destek departmanıyla iletişime geçmektedir.

Bu yazımızda KVKK açık rızanın ne anlama geldiği ve hangi amaca hizmet ettiği konusunda merak edilen detaylara yanıt vererek siz değerli ziyaretçilerimizle paylaşmak istiyoruz.

Açık Rıza Nedir?

Kanun çerçevesinde açık rıza, kişinin sahip olduğu verinin işlenmesine, kendi isteği ile ya da karşı taraftan gelen istek üzerine, onay vermesi anlamını taşımaktadır.

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na (KVKK) hem kişisel verilerin hem de özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesi için açık rıza alınması kişisel veri işleme şartları arasında sayılmaktadır.

KVKK çerçevesinde açık rıza, kişinin sahip olduğu verinin işlenmesine, kendi isteği ile ya da karşı taraftan gelen istek üzerine, onay vermesi anlamını taşımaktadır.

Açık Rızanın Unsurları Nelerdir?

Açık rızanın, rıza veren kişinin “olumlu irade beyanı” içermesi gerekmektedir. Açık rızanın yazılı şekilde alınmasına gerek yoktur.

Açık rızanın elektronik ortam ve çağrı merkezi vb. yollarla alınması da mümkündür. Burada ispat yükümlülüğü veri sorumlusuna aittir.

Kanunun 3. maddesinde yer verilen açık rıza tanımı kapsamında, açık rızanın 3 unsuru bulunmaktadır:

• Belirli bir konuya ilişkin olması,

Veri işlemek üzere verilen açık rızanın geçerli olması için açık rızanın belirli bir konuya ilişkin ve o konu ile sınırlı olması gerekir. Ayrıca Veri Sorumlusu tarafından açık rıza beyanın hangi konuya ilişkin olarak talep edildiği açıkça belirtilmiş olması gerekmektedir.

• Rızanın bilgilendirmeye dayanması,

Bilgilendirme, veri işleme ile ilgili bütün konularda açık ve anlaşılır bir biçimde gerçekleştirilmelidir. Bilgilendirmenin mutlaka verinin işlenmesinden önce yapılması gerekir. Bilgilendirme yapılırken elde edilecek kişisel verilerin hangi amaçlarla kullanılacağı açıkça belirtilmeli, kişinin anlamayacağı terimler ya da yazılı bilgilendirme yapıldığında okumakta güçlük çekeceği oranda küçük puntolar kullanılmamalıdır.

• Özgür iradeyle açıklanması,

Kişinin irade beyanı olan rıza, kişinin yaptığı davranışın bilincinde ve kendi kararı olması halinde geçerlilik kazanır. Kişinin iradesini sakatlayacak her türlü fiil, kişisel verilerin işlenmesi için verdiği açık rızayı da sakatlar.  Cebir, tehdit, hata ve hile gibi iradeyi sakatlayan hallerde, kişinin özgür biçimde karar vermesi mümkün değildir. Dolayısıyla, bu gibi durumlarda özgür bir irade açıklamasından bahsedilemez. Ancak, buradaki her sebep kendi içerisinde değerlendirilmeli, rızayı etkileme derecesi belirlenmelidir.

Yine, açık rızanın özgür irade ile açıklanması gerektiğinden, ilgili kişinin açık rızasının alınması, bir ürün veya hizmetin sunulmasının ya da ürün veya hizmetten yararlandırılmasının ön şartı olarak ileri sürülmemelidir. Yani açık rıza herhangi bir hizmet şartına bağlanamaz.

Açık Rıza Beyanı Neden Hazırlanır?

Açık rıza beyanı, bireyin kendi kişisel verilerinin belirli bir amaçla işlenmesine gönüllü olarak izin verdiğini gösteren bir belgedir. Bu belge, bireyin haklarını korurken, kurumların da kişisel verileri işleme konusunda hukuki bir dayanak elde etmesini sağlar.

Açık Rıza Nasıl Alınır?

Genellikle gündelik hayatımızda karşımıza;
* Web Siteleri,
* Mobil Uygulama Kurulumları,
* İş Başvuruları,
* Eğitim, Sağlık gibi yerinde sağlanan ürün ve hizmetler,

Açık rıza beyanlarının yoğun olarak alındığı alan ve mecralar olarak bilinir. Bunların yanı sıra, özel sektörde ticari faaliyetlerini sürdüren veri sorumluları da açık rıza beyanları hazırlar ve kişisel verisi işlenecek kişilerin onayına sunar.

 Açık rıza beyanları, aynı zamanda dijital ortamlarda zaman damgası veya fiziki şekilde (imzalanarak, paraflanarak vb.) onaylanmaktadır.

Açık Rıza Beyanı Geri Alınır mı?

Açık rıza vermek, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğundan, verilen açık rıza geri alınabilir.

Bu çerçevede kişisel verilerin geleceğini belirleme hakkı ilgili kişiye ait olduğundan, kişi dilediği zaman veri sorumlusuna vermiş olduğu açık rızasını geri alabilir.

Dolayısıyla geri alma işlemi ileriye yönelik sonuç doğuracağından, açık rızaya dayalı olarak gerçekleştirilen tüm faaliyetler geri alma beyanının veri sorumlusuna ulaştığı andan itibaren veri sorumlusu tarafından durdurulmalıdır. Yani geri alma beyanı veri sorumlusuna ulaştığı andan itibaren hüküm doğurur.

KVKNET Nasıl Fayda Sağlar?

KVKNET ile veri sahibi bazında Envanter Formu’ na girdiğiniz veri tiplerinin özelliklerine göre, Aydınlatma Metni’ niz otomatik olarak oluşturulur.  Aydınlatma Metni’ ne göre otomatik oluşan Açık Rıza Beyanı ile KVK sürecinde yönetimi çok zor olan Aydınlatma Metni ve Açık Rıza Beyanı Süreci kolayca yönetilebilir hale gelmektedir.

Bu şekilde, çıktısı alınmış olan Aydınlatma Metni ve Açık Rıza Beyanı’ nı kişiler bazında kaydetmek mümkündür.

KVKNET ile tek bir SMS üzerinden aydınlatma ve açık rıza toplama işlemi tek noktadan yönetilmesi mümkündür. Böylece toplanan tüm açık rızalar tek bir alan içinde dijital olarak yönetimi sağlanır.